Sprawdź jakie uprawnienia przysługują
ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin
„Za życiem”
Przygotowany
informator pomoże ci przygotować się na narodziny także nieuleczalnie chorego
dziecka. Dowiesz się, jakie przysługują ci:
·
prawa,
·
badania,
·
rodzaje
wsparcia (zdrowotnego i socjalnego).
Gdzie
jeszcze uzyskasz informację o uprawnieniach
Potrzebne
informacje otrzymasz:
·
w
przychodni,
·
w
szpitalu,
·
w
ośrodkach pomocy społecznej,
·
w
instytucjach wsparcia rodziny,
·
od
asystenta rodziny.
Kto może
skorzystać z uprawnień:
·
każda kobieta, w
ciąży i jej rodzina (w zakresie informacji i poradnictwa na temat rozwiązań
wspierających rodzinę),
·
rodziny, w
których przyjdzie albo przyszło na świat ciężko chore dziecko. Oznacza to: o
ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo o nieuleczalną chorobę zagrażającą
jego życiu[1],
·
kobiety,
które otrzymały informację o tym, że ich dziecko może umrzeć w trakcie ciąży
lub porodu,
·
kobiety,
których dziecko umarło bezpośrednio po porodzie na skutek wad wrodzonych,
·
kobiety,
które po porodzie nie zabiorą do domu dziecka z powodu: o poronienia, o
urodzenia dziecka martwego, o urodzenia dziecka niezdolnego do życia, o
urodzenia dziecka obarczonego wadami wrodzonymi albo śmiertelnymi schorzeniami.
Jak
skorzystać z uprawnień
Podstawą do
skorzystania z uprawnień jest zaświadczenie, które potwierdza ciężkie i nieodwracalne
upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu. Zaświadczenie o
chorobie, powstałej w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
możesz otrzymać od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego[2],
który: posiada specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie:
położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii.
Ponadto,
zaświadczenie wydane przez:
·
lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej,
·
lekarza
ubezpieczenia zdrowotnego, który posiada specjalizację II stopnia lub tytuł
specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub
neonatologii,
·
specjalistę
w dziedzinie pediatrii,
uprawnia
dzieci do 18 r. ż.2 do:
·
skorzystania
z wyrobów medycznych, na zasadach określonych w ustawie „Za życiem”,
·
korzystania
poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych
udzielanych w aptekach.
Pamiętaj też o tym, że każda kobieta w
ciąży ma prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki
zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach. 3
Oznacza
to, że:
·
świadczenia
ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i świadczenia szpitalne powinny być
udzielone tym osobom w dniu zgłoszenia,
·
jeżeli
udzielenie świadczenia w dniu zgłoszenia nie będzie możliwe, powinno ono zostać
zrealizowane w innym terminie, poza kolejnością wynikającą z prowadzonej listy
oczekujących,
·
w
przypadku świadczeń ambulatoryjnej opieki zdrowotnej (AOS) świadczenie powinno
zostać udzielone nie później niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
Dokumentem
potwierdzającym powyższe uprawnienia dla kobiet w ciąży jest:
·
zaświadczenie
od lekarza potwierdzające ciążę wraz z dokumentem potwierdzającym tożsamość
pacjentki.
Ważne: wszystkie kobiety w trakcie ciąży
mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Co przysługuje kobiecie oczekującej dziecka, dowiesz się z informatora
Ministerstwa Zdrowia „Ciąża i Poród”, który dostępny jest na stronie www.mz.gov.pl
w zakładce „Zdrowie i profilaktyka” – „Zdrowie matki i dziecka”.
Każda
kobieta w ciąży i jej rodzina może skorzystać z pomocy i wsparcia asystenta
rodziny
Asystent nie
tylko odpowie na wszystkie twoje pytania, ale też na podstawie pisemnego
upoważnienia będzie mógł załatwiać w twoim imieniu sprawy w różnych
instytucjach. Asystent pomoże Ci także rozwiązać problemy
opiekuńczo-wychowawcze.
Asystent
rodziny:
·
udzieli
informacji w zakresie dostępu do instrumentów polityki na rzecz rodziny,
·
będzie
mógł Ciebie reprezentować przed instytucjami i urzędami,
·
udzieli
wsparcia psychologicznego,
·
udzieli
pomocy w przezwyciężaniu problemów wychowawczych udzieli pomocy prawnej,
·
będzie
Cię wspierał w realizacji codziennych obowiązków.
Gdzie
możesz się zgłosić się po pomoc asystenta rodziny
Asystent
rodziny, jest
zatrudniony w jednostkach organizacyjnych systemu wspierania rodziny lub w
instytucjach pozarządowych działających na zlecenie samorządu gminy.
Przykładowe
formy wsparcia oferowane przez asystenta rodziny:
·
doradztwo
w zakresie form i miejsc wsparcia,
·
poradnictwo
oferowane kobietom w ciąży i ich rodzinom,
·
poradnictwo
w zakresie pielęgnacji i opieki nad niemowlęciem,
·
pomoc
w codziennej organizacji życia rodziny, planowanie sposobów spędzania wspólnie
wolnego czasu,
·
nauka
sprawnego wykonywania obowiązków domowych,
·
doradztwo
w zakresie zarządzania budżetem domowym,
·
informowanie,
jak działają urzędy, placówki wsparcia rodziny i dziecka,
·
pomoc
w sprawach urzędowych, wspieranie rodziny w kontaktach z pracownikami szkoły,
przedszkola, sądu, poradni, przychodni, policji, urzędów i innych instytucji,
·
pomoc
w zakresie możliwości podniesienia kwalifikacji zawodowych i poszukiwaniu
pracy.
Ze wsparcia
asystenta rodziny możesz skorzystać w każdej sytuacji, gdy wyrazisz taką wolę.
W tym celu należy wystąpić z wnioskiem do gminy.
W przypadku
zaistnienia okoliczności wskazanych w ustawie „Za życiem” nie jest stosowana
procedura wymagająca m.in. przeprowadzenia przez pracownika socjalnego
rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Z jakich
uprawnień możesz skorzystać dodatkowo:
1.
Okres okołoporodowy
·
badania, które
wykrywają potencjalne nieprawidłowości w ciąży (diagnostyka prenatalna),
·
od
4 do 9 dodatkowych wizyt położnej w opiece nad dzieckiem (tzw. wizyty
patronażowe) oraz większa ilość wizyt poradnictwa edukacji przedporodowej. Od
21 tygodnia ciąży do rozwiązania, położne przygotowywać będą kobiety do porodu
i rodzicielstwa. Edukacja przedporodowa dotyczyć będzie porodu, połogu,
karmienia piersią i rodzicielstwa,
·
poród w szpitalu na najwyższym specjalistycznym poziomie (III poziom referencyjny) - zgodnie
ze wskazaniami lekarskimi,
·
koordynowana
opieka nad kobietą w ciąży, zwłaszcza w ciąży powikłanej. Podczas porodu i
połogu kobieta będzie miała zapewnioną opiekę położniczą, w tym
zabiegi wewnątrzmaciczne, zgodnie ze standardami opieki położniczej nad ciążą i
ciążą patologiczną. Noworodek będzie mieć zapewnioną opiekę
neonatologiczną,
·
wsparcie kobiety karmiącej piersią (poradnictwo laktacyjne), zwłaszcza, jeśli dziecko
urodziło się przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub ważyło w chwili porodu
poniżej 2500 gramów.
2.
Dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością
·
porady
jak pielęgnować i wychowywać dziecko,
·
pierwszeństwo w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej,
·
pomoc
psychologiczna dla rodziców,
·
rehabilitacja lecznicza,
·
wyroby
medyczne, takie jak pieluchomajtki, cewniki, protezy - na podstawie zlecenia
upoważnionej osoby,
·
zakup leków poza kolejnością,
·
opieka nad dzieckiem na czas urlopu bądź odpoczynku (tzw. opieka wytchnieniowa). Rodzicom
oraz opiekunom przysługuje do 120 godzin takiej opieki. Będzie ona zapewniona:
- w
dziennych ośrodkach wsparcia - placówkach całodobowych,
- w placówkach systemu oświaty (np. szkołach),
- w ramach
umowy z organizacją pozarządową na opiekę nad dzieckiem - również indywidualną,
- przez
udział osoby niepełnosprawnej w różnych formach wypoczynku zorganizowanego,
·
opieka
poprawiająca jakość życia osób w ostatniej fazie choroby (opieka paliatywna
i hospicyjna w warunkach domowych lub stacjonarnych),
·
kompleksowe
usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne,
·
inne
świadczenia wspierające rodzinę, w tym pomoc prawna (prawa rodzicielskie
i uprawnienia pracownicze),
·
informacje
o innych formach wsparcia zawartych w ustawie „Za życiem”.
3.
Jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł
Komu
przysługuje
Matce lub
ojcu, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka (tj. osobie
faktycznie opiekującej się dzieckiem, jeśli wystąpiła do sądu z wnioskiem o
przysposobienie dziecka) bez względu na dochód, po wypełnieniu stosownego
wniosku oraz podpisaniu zawartych w nim oświadczeń i dołączeniu wymaganych
dokumentów.
Wraz z
wnioskiem należy przedłożyć:
·
zaświadczenie,
że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną najpóźniej od 10 tygodnia
ciąży do porodu (zaświadczenie takie wydaje lekarz lub położna),
Wymóg ten
nie dotyczy opiekuna prawnego, opiekuna faktycznego i osoby, która
przysposobiła dziecko.
·
zaświadczenie
lekarskie, które potwierdza u dziecka ciężkie i nieodwracalne upośledzenie
albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w
prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Zaświadczenie takie
może być wystawione wyłącznie przez lekarza, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia
zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarza, który jest
zatrudniony lub wykonuje zawód w przychodni, z którą NFZ zawarł umowę o
udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, posiadającego specjalizację II stopnia
lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii
lub neonatologii. Przepisy nie określają szczegółowo wzoru takiego
zaświadczenia.
Kiedy
złożyć wniosek
Złóż wniosek
o wypłatę świadczenia do 12 miesięcy od dnia narodzin żywego dziecka.
Wniosek złożony po tym terminie nie zostanie rozpatrzony.
Gdzie
złożyć wniosek
Wniosek
należy złożyć w urzędzie miasta/gminy lub ośrodku pomocy społecznej w miejscu
zamieszkania. Szczegółowych informacji w tym zakresie udzieli Państwu asystent
rodziny. 7
Jeśli
jesteś rodzicem dziecka niepełnosprawnego z orzeczoną niepełnosprawnością
Zwróć się
bezpośrednio do realizatorów wsparcia. Są to właściwe ze względu na twoje
miejsce zamieszkania:
·
centra
pomocy rodzinie,
·
instytucje
wsparcia rodziny,
·
ośrodki
pomocy rodzinie,
·
ośrodki
pomocy społecznej.
Ze środków
PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) możesz uzyskać
dofinansowanie:
·
do
uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym,
- jest to
zorganizowana forma rehabilitacji połączona z wypoczynkiem. Jej celem jest
poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych
uczestników,
- dofinansowanie
przysługuje osobie niepełnosprawnej, która:
·
ma
skierowanie od lekarza prowadzącego,
·
spełnia
kryterium dochodowe[3],
·
nie
spełnia kryterium dochodowego - dofinansowanie jest wtedy pomniejszone o kwotę
przekroczenia kryterium. Jeśli osoba niepełnosprawna jest w trudnej sytuacji
materialnej lub losowej, dofinansowanie może być przyznane w pełnej wysokości,
·
na
likwidację barier:
- architektonicznych
– zlikwidowanie utrudnień w budynku lub mieszkaniu oraz w jego najbliższej
okolicy. Może to być np. dostosowanie łazienki dla potrzeb osoby
niepełnosprawnej, budowa podjazdu lub windy dla wózkowicza, likwidacja progów
czy montaż uchwytów,
- w
komunikowaniu się – zlikwidowanie ograniczeń, które uniemożliwiają lub
utrudniają swobodne porozumiewanie się lub przekazywanie informacji. Pomoc może
polegać np. na zakupie syntezatora mowy,
- technicznych
– zastosowanie przedmiotów lub sprzętów odpowiednich dla osoby
niepełnosprawnej. Likwidacja tej bariery ma pomóc sprawniej funkcjonować i
działać w społeczeństwie. Dofinansowanie możesz uzyskać, np. na zakup roweru
trójkołowego,
·
na
zakup sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków
pomocniczych - na zlecenie lekarza prowadzącego:
- sprzęt
rehabilitacyjny – wsparcie możesz uzyskać po spełnieniu kryterium dochodowego,
- przedmioty
ortopedyczne i środki pomocnicze - wsparcie możesz uzyskać po spełnieniu
kryterium dochodowego. Są to m.in.: aparaty ortopedyczne, gorsety, protezy
kończyn, obuwie ortopedyczne, kule, laski, wózki, materace przeciwodleżynowe,
pasy przepuklinowe, aparaty słuchowe, sprzęt stomijny, cewniki, inhalatory,
szkła okularowe, pieluchomajtki i inne,
·
na
usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika, jeśli
uzasadniają to potrzeby wynikające z niepełnosprawności osoby.
Inne
świadczenia dla rodziców z dziećmi na utrzymaniu
Jeżeli
jesteś Rodziną posiadającą dzieci (w tym dzieci niepełnosprawne), przysługują
Ci następujące świadczenia:
·
świadczenie
wychowawcze „ Program Rodzina 500+”,
·
zasiłek
rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
·
świadczenia
opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne oraz specjalny
zasiłek opiekuńczy,
·
dwa
rodzaje zapomóg związanych z urodzeniem się dziecka: jednorazowa zapomoga z
tytułu urodzenia się dziecka (tzw. becikowe) oraz zapomoga z tytułu urodzenia
dziecka przyznawana według uznania gminy,
·
inne
świadczenia na rzecz rodziny ustalane przez gminę i finansowane z budżetu
gminy,
·
świadczenie
rodzicielskie,
·
dodatek
wychowawczy (dla rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka oraz placówek
opiekuńczo - wychowawczych typu rodzinnego).
Aby uzyskać
powyższe świadczenia musisz złożyć wniosek w urzędzie miasta/gminy lub
ośrodku pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Informacji w tym zakresie
udzieli Państwu także asystent rodziny.
Szczegółowe
informacje na temat ww. świadczeń, warunków, kryteriów ich przyznawania i
wypłaty znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i
Polityki Społecznej (zakładka wsparcie dla rodzin z dziećmi) pod adresem:
http://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/
Jeżeli
posiadasz troje lub więcej dzieci możesz skorzystać z Karty Dużej Rodziny (KDR)
KDR tworzy
system zniżek handlowych – oferowanych przez instytucje publiczne i firmy – i
następujących zniżek ustawowych:
·
zniżki
na przejazdy kolejowe - 37% na bilety jednorazowe oraz 49% na bilety miesięczne
– dla rodziców i małżonków rodziców,
·
50%
ulgi opłaty za paszport - dla rodziców i małżonków rodziców i 75% ulgi opłaty
za paszport - dzieci,
·
darmowe
wstępy do parków narodowych dla wszystkich posiadaczy Karty Dużej Rodziny,
·
inne
deklarowane przez partnerów KDR.
Szczegóły
dotyczące przyznawania KDR oraz wykaz partnerów znajduje się na stronie www.rodzina.gov.pl/duza-rodzina
Świadczenia
na podstawie ustawy o pomocy społecznej
Pamiętaj, że
możesz również skorzystać ze świadczeń pomocy społecznej. Przyznaje je ośrodek
pomocy społecznej właściwy dla twojego miejsca zamieszkania. Świadczenie może
mieć formę pieniężną lub niepieniężną.
Świadczenia
pieniężne: zasiłek
stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy, specjalny zasiłek celowy.
Świadczenia
niepieniężne: praca socjalna, poradnictwo specjalistyczne
(prawne, psychologiczne i rodzinne) dla osób i rodzin, które mają trudności w
rozwiązywaniu problemów życiowych lub potrzebują wsparcia, usługi opiekuńcze
(pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opieka higieniczna
zalecona przez lekarza), specjalistyczne usługi opiekuńcze (świadczone przez
osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym, np. pielęgniarki,
rehabilitantów, psychologów i pedagogów), mieszkania chronione, ośrodki wsparcia.
Szczegóły
dotyczące przyznawania wspomnianych świadczeń znajdziesz na stronie
internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Inne formy
wsparcia rodzin z dziećmi
Rodzina
wychowująca dzieci może liczyć także na wsparcie: placówek wsparcia dziennego, rodzin wspierających.
Gdzie się
zgłosić po pomoc i wsparcie
Jeżeli
chcesz skorzystać z pomocy i wsparcia placówek wsparcia dziennego lub rodziny
wspierającej zgłoś się do gminy. Pomoc ta jest nieodpłatana.
W przypadku
pilnej konieczności, gdy nie możesz sprawować opieki nad dzieckiem
samodzielnie, na wniosek lub za Twoją zgodą, możliwe jest umieszczenie dziecka
w rodzinnej pieczy zastępczej.
Szczegóły
dotyczące wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej znajdują się na stronie:
www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/opieka-zastepcza-nad-dzieckiem/
Podstawa
prawna
·
Ustawa
o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” z dnia 4 listopada 2016 r. (Dz.
U z 2016 r., poz.1860);
·
Ustawa
o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci z dnia 11 lutego 2016 r. (Dz. U z 2016
r. poz. 195, z późn. zm.);
·
Ustawa
o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U z 2016, poz.
1518, z późn. zm.);
·
Ustawa
o pomocy osobom uprawnionym do alimentów z dnia 7 września 2018 r. (Dz. U. z
2016, poz. 169, z późn. zm.);
·
Ustawa
z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
(Dz.U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.);
·
Ustawa
o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 930, z późn.
zm.);
·
Ustawa
z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U z 2016 r.,
poz. 157 );
·
Ustawa
z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U z 2016 r., poz. 785, z
późn.zm).
[1] Dzieci u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne
upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w
prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu
[2] Lekarza, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł
umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarz który jest
zatrudniony lub wykonuje zawód w przychodni, z którą NFZ zawarł umowę o
udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
[3] Kryterium dochodowe, tzn. osiągnięcie przeciętnego miesięcznego dochodu, który nie
przekracza 50% przeciętnego wynagrodzenia, przypadającego na osobę żyjącą we
wspólnym gospodarstwie domowym (w rozumieniu ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych). Dochód dzielony jest przez liczbę osób we wspólnym
gospodarstwie domowym i obliczany za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia
wniosku.